Nói đến môi trường sống trên hành tinh này, là nói một môi trường mà trong đó gồm có: không gian, bầu không khí, các thứ khí, các loại từ trường, đất, đá, núi, sông, suối, biển, hồ, ao, mưa, nắng, gió, v.v...; có thời tiết khí hậu nóng, lạnh, ẩm, ướt; có rong rêu, ngàn cây nội cỏ và có các loài động vật nhỏ li ti như: loài côn trùng, vi sinh và vi khuẩn, cho đến các loài động vật to lớn khổng lồ như: khủng long, cá ông, voi, rắn, chim, v.v...
Chúng đang sống chung nhau trên hành tinh này, trong đó có loài người. Loài người là một loài động vật khôn ngoan và thông minh nhất trong các loài động vật. Chính vì sự khôn ngoan và thông minh đó, mà có thể làm cho môi trường sống này bị hủy diệt, hoặc cũng có thể làm cho môi trường sống này được mãi mãi trường tồn. Môi trường sống này, do được bảo vệ và giữ gìn vệ sinh đừng để bị ô nhiễm, thì sẽ đưa dần mức sống của muôn loài đến chỗ an ổn, yên vui và thanh bình.
Nói đến môi trường sống, mà không nói đến sự bảo vệ nó, thì chưa đủ để nói đến môi trường sống. Nói đến môi trường sống, thì coi chừng người ta vô tình nói đến sự hủy diệt hơn là nói đến sự duy trì và bảo vệ nó. Vì hiện giờ, hằng ngày người ta đã hủy diệt sự sống trên hành tinh này rất lớn, bằng cách không giữ gìn vệ sinh môi trường sống, luôn luôn làm cho nó ô nhiễm. Một nắm rác, một tờ giấy vụn, một túi bọc ni lông ném bừa bãi, hành động ấy là những hành động thiếu đạo đức vệ sinh, hành động như vậy là những hành động phá hoại môi trường sống. Hành động khạc, nhổ, tiêu tiểu bừa bãi cũng là những hành động thiếu đạo đức vệ sinh, khiến cho môi trường sống ô nhiễm, bất tịnh, uế trược, hôi thối, đầy dẫy những loại vi trùng mọi thứ bịnh tật, nhất là vi trùng bệnh lao phổi, bệnh ung thư, bệnh cùi, v.v...
Nói đến sự bảo vệ và giữ gìn mô trường sống tức là nói đến đạo đức vệ sinh. Đạo đức vệ sinh là những hành động hằng ngày của chúng ta không làm ô nhiễm môi trường sống. Không làm ô nhiễm môi trường sống tức là không làm khổ đau cho mình và cho mọi người.
Từ ngàn xưa cho đến ngày nay, con người sống trên hành tinh này đã từng xây dựng bao nhiêu công trình vĩ đại, để phục vụ đời sống tinh thần và vật chất của con người. Nhưng vô tình chúng ta đã tự hủy diệt sự sống chung của muôn loài vật khác, trong đó có chúng ta.
Bằng chứng hiện giờ, chúng ta đã thấy trước mắt những nhà máy sản xuất ra vật chất để phục vụ cho đời sống con người, thì thường thải ra những chất khí độc, những chất độc hóa học. Từ những chất khí hóa học độc đó, đã gây ra nhiều loại bệnh tật cho con người, cho các loài vật, cũng như làm cho tất cả những loài thảo mộc khô héo, tàn úa và chết dần mòn.
Nói đến và kêu gọi mọi người bảo vệ và giữ gìn môi trường sống trên hành tinh này, mà không nói đến trách nhiệm và bổn phận đạo đức vệ sinh của con người đối với sự sinh tồn của muôn loài vạn vật, thì chúng tôi e rằng lời kêu gọi bảo vệ đó chỉ là lời nói suông. Nếu có thật tình cũng chỉ là một việc làm lấy lệ, cho có hình thức mà thôi.
Nếu có một luật pháp nào được đặt ra, để bắt buộc mọi người dân phải thi hành luật bảo vệ và giữ gìn vệ sinh môi trường sống, mà không dạy họ mọi hành động đạo đức về trách nhiệm và bổn phận giữ gìn vệ sinh môi trường sống, thì chẳng bao giờ họ tuân hành pháp luật đó. Cũng giống như hiện giờ, luật lệ giao thông được đặt ra, là để bắt buộc mọi người phải tuân hành, tuân hành là để bảo vệ sinh mạng chung cho mọi người, nhưng người dân vẫn vi phạm luật giao thông.
Vì thế, hằng ngày tai nạn giao thông vẫn xảy ra đều đều, đã để lại cho đất nước này một sự đau đớn và mất mát to lớn. Luật lệ là giúp cho mọi người sống có an ninh trật tự, thế mà áp dụng luật lệ thì mọi người sẽ rất khó chịu. Họ chẳng biết trách nhiệm và bổn phận thi hành đạo đức vệ sinh phải làm như thế nào cho đúng, cho phải. Vì thế từ trước đến nay, người ta chỉ biết thi hành theo luật lệ giữ gìn vệ sinh, chứ nào có biết đâu lại có đạo đức vệ sinh môi trường bao giờ. Theo luật lệ vệ sinh, thì họ làm cho lấy có, còn nếu không có lời kêu gọi nhân dân giữ gìn vệ sinh thành phố sạch đẹp của nhà nước, thì họ lại sống quăng ném rác bừa bãi, không có chút hành động vệ sinh nào cả. Họ đâu biết rằng, hành động đạo đức vệ sinh là đem lại sức khỏe bình an cho họ; họ đâu biết rằng bịnh tật là do hành động ăn ở ném rác bữa bãi thiếu vệ sinh.
Ném rác từ trong nhà tới ngoài đường, đi tới đâu cũng thấy rác bẩn tới đó, dưới sông, trên bờ, đâu đâu cũng thấy rác bẩn. Thỉnh thoảng lại thấy heo chết, chuột chết, gà chết... trôi nổi dưới dòng sông, kinh, mương, rạch, suối, hồ, ao, v.v... mùi hôi thối bất tịnh lấy làm khó chịu. Lối sống như vậy chẳng khác nào là con thú vật. Mọi người sống như vậy làm sao gọi là giữ vệ sinh môi trường, sống như vậy chỉ là làm ô nhiễm thêm môi trường mà thôi. Bằng chứng hiện giờ, nhà nước kêu gọi người dân thành phố giữ gìn vệ sinh, để thành phố được sạch đẹp, nhưng người dân thành phố là dân trí thức, mà chuột chết còn ném ra đường phố, thì chúng tôi không biết người dân thành phố, họ đã hiểu gì về những hành động thiếu đạo đức vệ sinh này. Đường phố được quét dọn sạch sẽ, thế mà người ta vẫn ném rác bừa bãi, nhất là những nơi không có cảnh sát công lộ.
Người dân thành phố mà còn không thấy trách nhiệm và bổn phận đạo đức vệ sinh, sống bừa bãi như vậy, thì người dân nông thôn đâu có cảnh sát công lộ, đâu có luật lệ.
Cho nên họ sống hoàn toàn thiếu đạo đức vệ sinh. Thiếu đạo đức vệ sinh thì họ lại còn ném rác bừa bãi hơn nữa.
Ở nông thôn và vùng ven biển, nhờ người thưa đất rộng, nên không khí có thoáng hơn, chứ dân nông thôn nhiều nhà chưa có cầu xí, phòng tiêu tiểu. Sống một đời sống còn bừa bãi, rác bẩn đụng đâu ném bỏ đó, ngay cả phân người, cũng tiện đâu đi đấy!!?? Từ dân thành phố đến dân nông thôn, đều không có ý thức giữ gìn môi trường sống trong sạch, nên khiến cho môi trường sống ô nhiễm lại càng ô nhiễm hơn. Vì thế mà con người bị bệnh đau đủ thứ chứng.
Tỉnh nào, huyện nào khắp trong nước, cũng có bệnh viện mọc lên như nấm. Vào bệnh viện nào cũng có bệnh nhân. Như vậy bệnh đau do đâu mà có nhiều như thế? Như chúng ta đã biết, thành phố được pháp luật bảo vệ sạch đẹp, thế mà thành phố còn chưa sạch đẹp. Cho nên pháp luật bảo vệ môi trường sống trong sạch, không bằng lương tâm, trách nhiệm và bổn phận bảo vệ môi trường sống của mỗi người. Lương tâm, trách nhiệm, bổn phận bảo vệ môi trường sống của mọi người là đạo đức vệ sinh môi trường sống.
Biết sáng tạo, biết xây dựng cho sự sống trên hành tinh, mà không biết sử dụng bảo vệ và giữ gìn vệ sinh sự sống, thì đó là sự hủy diệt hành tinh, chứ không phải xây dựng cho hành tinh này tốt đẹp.
Nói đến sự bảo vệ và kêu gọi sự bảo vệ môi trường sống trên hành tinh này của mọi người, mà không nói đến đạo đức trách nhiệm và bổn phận của con người đối với sự sinh tồn trên hành tinh này, thì e rằng đó là một lời kêu gọi suông, một việc làm lấy lệ cho có hình thức, chứ không phải thật tình muốn bảo vệ môi trường sống.
Nếu có một luật lệ nào được đặt ra, bắt buộc mọi người phải thi hành giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường sống, thì chắc chắn luật lệ này sẽ gặp rất nhiều khó khăn và khó thành công. Vì mọi người dân sẽ không chấp nhận thi hành luật lệ theo sự không tự giác, có nghĩa là họ sẽ thi hành miễn cưỡng vì sự bắt buộc này. Cho nên, việc làm gì mà có sự bắt buộc thì rất khó kết quả. Ngược lại việc làm này, là phải do ý thức của mọi người hiểu rõ đạo đức làm người là phải làm như vậy . Và họ còn phải thấy được trách nhiệm, bổn phận đối với môi trường sống là quan trọng cho cuộc sống của họ. Nhất là việc làm này sẽ đem lại quyền lợi và lợi ích cho họ, thì họ chấp nhận thi hành ngay liền. Vì thế, mà chúng ta biết rất rõ về vấn đề bảo vệ và giữ gìn vệ sinh môi trường sống, là phải có sự hiểu biết thấu suốt đạo đức của nó. Cho nên, vấn đề quan trọng là mọi người, ai ai cũng phải được học tập đạo đức vệ sinh môi trường sống.
Muốn bảo vệ và giữ gìn vệ sinh môi trường, chỉ khi nào mọi người nhận thức thấy được trách nhiệm và bổn phận đạo đức của mình. Đạo đức ấy sẽ đem lại sự lợi ích rất lớn cho sự sống còn và hạnh phúc an vui của chính mình. Dù bất cứ một hành động nào hay một việc làm nào, khi một hành động hay một việc làm, mà người ta không thấy được trách nhiệm và bổn phận, thì hành động ấy hay việc làm ấy sẽ không cẩn thận và kỹ lưỡng, thì sự thất bại sẽ dễ dàng xảy đến. Ngược lại, muốn thành công dù việc nhỏ hay việc lớn, thì phải cẩn thận và kỹ lưỡng.
Nhất là trong việc vệ sinh môi trường sống, thì phải cẩn thận và kỹ lưỡng nhiều hơn. Vì đó là lợi ích chung của nhiều người và mọi sự sống khác.
Ở đây chúng ta phải hiểu, vấn đề quan trọng nhất là phải thấy cho được bổn phận và trách nhiệm đạo đức trong mọi việc làm.
Hay nói cách khác cho dễ hiểu hơn, là phải thấy cho được trách nhiệm và bổn phận trong mỗi hành động, việc làm của mình. Thì từ đó chúng ta mới nhận ra được ánh sáng của đạo đức, chứ không được như vậy thì chúng ta chỉ nói suông ở danh từ đạo đức mà thôi. Nói đến trách nhiệm và bổn phận, tức là nói đến đạo đức nhân bản không làm khổ mình, khổ người...
Nói đến đạo đức nhân bản không làm khổ mình khổ người, mà không nói đến đạo đức vệ sinh môi trường sống của con người, với sự sống của muôn loài vật khác thì chưa đủ.
Khi chúng ta hiểu được trách nhiệm và bổn phận bảo vệ môi trường sống, tức là hiểu được đạo đức vệ sinh môi trường sống như trên chúng tôi đã nói, thì hằng ngày chúng ta phải thực hiện. Từ một nắm rác trong tay cũng không được ném bỏ bừa bãi, mà phải bỏ có nơi có chốn, cho đến việc khi đi tiêu tiểu, khạc, nhổ; không được khạc nhổ, tiêu tiểu bừa bãi, mà phải có nơi có chốn.
Hành động ném một nắm rác trong tay không đúng chỗ, là thiếu đạo đức vệ sinh môi trường sống. Chúng ta đi trên xe đò hoặc xe buýt trên tuyến đường xa, thường hay ăn bánh, trái cây, mía ghim, v.v... thì vỏ trái cây, xác mía, giấy gói bánh, hoặc lá, hoặc túi ni lông đều ném bừa bãi xuống đường hoặc trong thùng xe. Trên xe lại có người hút thuốc lá, ném tàn thuốc xuống đường, lại có người đang ngồi trên xe ho khạc nhổ xuống đường, chẳng cần biết sạch dơ là gì. Với những hành động trên, là những hành động thiếu đạo đức vệ sinh môi trường sống chung.
Khiến cho mọi người khác, trong đó có chúng ta, sẽ bị nhiễm những bụi rác độc này mà thành bệnh. Nhất là tàn thuốc lá thì rất độc, khi nhiễm vào cơ thể sẽ sinh ra bệnh ung thư. Và nói đến bệnh thì dù bất cứ bệnh gì, đã bệnh là đau khổ, chắc ai cũng biết rất rõ.
Nhưng nguyên nhân gây ra bệnh thì ít ai lưu ý. Chính nó là hành động thiếu đạo đức vệ sinh môi trường. Vì thế, hầu hết mọi người, không ai chịu lưu ý hành động đạo đức vệ sinh môi trường sống này. Nguyên nhân bệnh đau phần nhiều là do thiếu hiểu biết về đạo đức vệ sinh môi trường sống.
Trích Đạo đức làm người
Và đây là bộ sách của Thầy Thích Thông Lạc mà tác giả Blog đã sưu tập (tạm thời), bạn có thể tải về: Click tại đây
