Câu hỏi: Có phải từ bi phát xuất từ sự quan sát, hoặc tư duy? Không
phải từ bi là một cảm xúc hay sao?
Jiddu Krishnamurti: Tôi không
biết làm sao để trả lời về vấn đề này. Từ bi là gì? Nó là một cảm xúc, một cái
gì lãng mạn? Tự nó tiêu dụng chính nó trong vài công việc xã hội? Một người
phải tìm hiểu từ bi là gì, yêu thương là gì. Yêu thương là ham muốn? Yêu thương
là khoái lạc? Và có thể yêu thương khi tham vọng hay không? Có thể yêu thương
khi một người nỗ lực để trở thành một cái gì – không chỉ với thế giới bên ngoài
nhưng kể cả tâm lý vốn luôn xung đột để được là hoặc để trở thành một cái gì?
Yêu thương có khả thể nơi chỗ đố
kỵ và bạo động; khi có sự phân biệt giữa tôi và bạn? Yêu thương có khả thể khi
bạn là một người theo chủ nghĩa dân tộc hay không? Qua sự phân biệt quốc tịch
và sự phân biệt của mọi đức tin, hình tượng, tình thương có khả thể hay chăng?
Dĩ nhiên, không thể có tình thương khi có sự chia rẽ như vậy. Nhưng tất cả
chúng ta bị điều kiện hoá quá nặng nề, và chúng ta chấp nhận tiến trình điều
kiện hoá đó như là một tiến trình bình thường.
Mối quan hệ yêu thương là gì để
phải muộn phiền? Đau khổ và tình thương có thể song hành hay chăng… không chỉ
nỗi thống khổ cá nhân nhưng kể cả nỗi đau khổ của nhân loại, nỗi đau khổ do
chiến tranh mang lại và vẫn còn đang tiếp diễn, nỗi đau khổ của mọi người đang
sống trong những quốc gia độc tài chuyên chế - tình thương có khả thể khi đau
khổ vẫn còn hay không? Hoặc là chỉ với sự chấm dứt đau khổ khi ở đó có lòng bi
mẫn thâm sâu?
Sau khi nhấn mạnh tất cả hiện
tượng này, chúng ta đang ở đâu? Tình thương có phải chỉ là một lý tưởng – một
cái gì mà chúng ta không biết và do vậy nên muốn được sở hữu: Ý thức phi thường
về lòng đại bi? Nhưng chúng ta sẽ không trả giá nó. Chúng ta thích có được món
nữ trang kỳ diệu này nhưng chúng ta lại không sẵn sàng tỏ lộ cử chỉ, làm một
điều gì để mang nó lại. Nếu bạn muốn bình an chắc chắn bạn phải sống hoà bình,
không bị phân chia trong những quốc gia đầy chiến tranh và tất cả mọi thứ ghê
tởm đang xảy ra.
Cho nên, giá mà chúng ta phải trả
cho lòng từ bi, không phải qua tiền giấy hoặc tiền kim loại, nhưng ở nội tâm?
Sâu sắc, thâm thúy như thế nào, tôi có thấy rằng chủ nghĩa dân tộc, tất cả mọi
phân biệt đó, phải kết thúc ngay ở con người của chính tôi? Bởi một con người –
dù tôi hoặc là bạn – cùng chung một tâm lý như cả thế giới còn lại. Chúng ta
đồng đau khổ. Tất cả chúng ta đồng phải thông qua mọi nỗi lo âu khắc khoải,
chúng ta tất cả đồng phải thông qua bao nỗi sợ hãi lớn lao, mọi sự bất an, hỗn
loạn, chúng ta tất cả đều bị dính mắc trong sự vô nghĩa phi lý của tôn giáo.
Chúng ta là tất cả mọi cái đó.
Chúng ta có thể thấy trọn vẹn,
không chỉ là một ý tưởng, không phải là một cái gì để kỳ vọng, nhưng là một sự
thật, như là một sự kiện thực tế cháy bỏng mỗi ngày hay không? Rồi thì từ sự
tri nhận đó, trách nhiệm về lòng từ bi phát khởi. Từ bi phải đồng hành cùng với
trí tuệ lớn lao. Trí tuệ đó không phải là hoạt động của tri thức. Tri thức đó
có thể giải quyết vô số vấn đề, tinh thần và kỹ thuật, nhưng trí tuệ là một cái
gì hoàn toàn khác. Xin làm ơn đừng chấp nhận lời tôi dạy, nhưng hãy thấy nó.
Có lẽ bạn đã đọc rất nhiều, đủ
khả năng biện luận dữ dội và giải quyết được nhiều vấn đề, nhưng một tâm trí
giải quyết mọi vấn đề không phải là tuệ giác.
Trí tuệ đến với lòng từ bi, với
tình thương. Và khi trí tuệ đó là hành động của lòng từ bi thì nó toàn cầu,
không phải là một hành động cá biệt nào đó.
Tác Giả: Jiddu Krishnamurti
Việt Dịch: Minh Nguyệt
Nguồn: hoagiacngo.com
