Hỏi: Kính bạch Thầy, con người ai rồi cũng phải chất. Khi chết ở từng
vùng họ được thân nhân đưa: 1- Hỏa táng 2- Địa táng 3- Thủy táng 4- Diểu táng
Hiện nay, một số người giàu có tiền muốn báo hiếu cho thân nhân của
mình đến các chùa có diện tích đất rộng bỏ tiền ra mua một đám đất để xây một
cái mồ rồi đưa xác thân nhân về chôn cất ở đó hoặc gửi tro vào tháp hài cốt
trong chùa. Nhà chùa gặp cơ may này làm giàu, tính giá ít nhất là từ 5.000.000
đ cho đến 10.000.000 đ và có thể còn hơn nữa, nhờ đó nhà chùa mới làm lễ cầu
siêu độ cho vong...
Các người này họ rất vinh dự được đưa thân nhân về chùa‚ nằm trong đất
chùa, được nghe kinh, được theo Phật v.v.... Kính thưa Thầy, với việc làm này
người chôn trong đất chùa có lợi ích gì? Người con báo hiếu đưa xác hay hài cốt
người thân về chùa có lợi ích gì? Quý thầy trong chùa nhận hài cốt và an táng
trong đất chùa có lợi ích gì? Chúng con xin Thầy từ bi chỉ dạy cho chúng con
được rõ.
Đáp: Theo phong tục mê tín của
dân tộc Việt Nam xuất phát từ trong các chùa cho rằng người chết được chôn
trong đất chùa hoặc gửi nắm tro tàn trong tháp hài cốt hằng ngày linh hồn sẽ
được nghe kinh, nhờ đó được siêu thoát lên cõi Cực Lạc, Thiên Đàng... Do lòng
thương yêu và sự hiếu hạnh khiến cho người ta không còn sáng suốt, nên nghe quý
thầy, quý cô trong chùa bảo sao làm vậy chứ không có tư duy, suy nghĩ chín
chắn, vì thế sự tin tưởng thiếu thực tế, mơ hồ, không trí tuệ của một số phật
tử đã làm giàu cho các chùa và biến các chùa trở thành nhà mồ, trở thành một
nơi sinh hoạt mê tín chứ không còn là nơi tu hành của tăng ni và cư sĩ nữa.
Ở thành phố đất hẹp người đông,
vì thế chùa muốn kinh doanh làm tiền phật tử bằng sự lừa đảo mê tín như chúng
tôi đã nói ở trên. Chùa nào hiện giờ cũng xây tháp hài cốt, khi có thân nhân
chết, người ta đem thiêu xác gửi vào chùa và khi gửi nắm tro tàn như vậy thì
phải tốn bao nhiêu tiền đóng vào và còn phải cúng dường tiền cho chùa rất nhiều
hằng năm.
Nếu thân nhân không cúng dường
tiền thì hũ hài cốt ấy sẽ bị dẹp vào chỗ khuất lấp, còn ai cúng dường tiền
nhiều thì hũ hài cốt sẽ được để trên chỗ sang trọng trong tháp. Trong chùa các
Thầy thường bảo nhau: Tháp hài cốt là núi tiền, là những mẫu ruộng mầu mỡ xài
hoài không hết. Đúng vậy, nhà chùa hiện giờ lấy hài cốt của những thân nhân
phật tử làm con tin để làm tiền một cách phi nhân nghĩa, phi đạo đức.
Ví dụ: Nhà chùa muốn làm một việc
gì thì nhắm vào những phật tử có gửi hài cốt hoặc chôn những thân nhân trong
đất chùa, họ kêu gọi đóng góp làm từ thiện hoặc xây cất chùa và bất cứ một việc
gì trong chùa v.v... đều kêu gọi.
Nghe kinh được siêu thoát về Cực
lạc, Thiên đàng đâu không thấy mà chỉ thấy những người còn sống phải gánh một
gánh nặng của tôn giáo mê tín. Cho nên chùa nào có đất rộng làm nghĩa địa hoặc
xây tháp hài cốt là chùa đó giàu to, giàu không mất sức lao động chút nào cả.
Chúng ta thấy tệ nạn lừa đảo phật
tử hiện giờ trong các chùa rất lộ liễu. Bây giờ Thầy sẽ hỏi quý phật tử, quý vị
cứ vui lòng nói thẳng có sao nói vậy đừng tự dối mình: - Hiện giờ quý phật tử
thường đến chùa không những nghe thuyết pháp mà còn ngồi thiền, tụng kinh, niệm
Phật, niệm chú, lạy hồng danh sám hối v.v... thế mà quý vị có thấy ai đã được
lên Thiên Đàng, Cực Lạc chưa? Có thấy hết khổ chưa? Có ai làm chủ sanh, già,
bệnh, chết chưa? Có thấy sự giải thoát chưa? Quý vị cứ thành thật trả lời xem.
Trong lúc quý vị còn sống mà còn
chưa biết được Cực Lạc, Thiên Đàng ở đâu? Có hay không có? Huống là người chết,
họ còn nghe thấy được những gì. Nếu quả chăng nghe kinh được sanh về Cực Lạc
Thiên Đàng thì người ta tu làm gì cho cực khổ phải không quý vị?
Đó là những mánh khóe lừa đảo của
kinh sách phát triển chúng ta nên cảnh giác. Với tinh thần tình cảm đạo nghĩa
của cuộc sống dân tộc Việt Nam ‘Sống cái nhà, thác cái mồ , người sống dù nghèo
hay giàu đều phải có một ngôi nhà, dù là nhà tranh vách lá, chòi, lều... cho
đến nhà lầu, vila, biệt thự... cũng vẫn là một cái nhà mà thôi.
Vì đạo nghĩa làm người nên khi
chết còn lại nắm xương hoặc nắm tro tàn người ta xây một ngôi mộ nho nhỏ đủ để
vùi lấp nắm xương và nắm tro trong lòng đất mẹ quê hương, để đánh dấu ghi khắc
một kỷ niệm thăng trầm của một đời người.
Ngôi mộ là nơi để ghi nhớ lại cho
con cháu, cho người sau một ân nghĩa khó quên, chứ người chết còn gì nữa, chết
là mất đi một kiếp người. Ngôi mộ là nơi để cho con cháu tập hợp nhắc lại những
thành tích của Tổ tiên ông bà cha mẹ. Ngôi mộ là nơi để cho con cháu đừng quên
nắm xương tàn của những người thân thương. Mỗi năm chỉ có một lần về thăm mồ mả
tổ tiên ông bà cha mẹ là chúng tôi cảm thấy có một điều gì thương nhớ bùi ngùi
trong tâm hồn của chúng tôi.
Bởi vậy, đối với người Việt Nam có một tình
nghĩa sâu sắc khó quên, những nấm mồ của Tổ tiên ông bà cha mẹ còn đó là tình
cảm con người không bao giờ phai nhòa. Có những dân tộc khi chết đi, họ đem
thiêu đốt và lấy tro đem đổ xuống biển, bảo rằng đem tro đổ xuống biển cho mát
mẻ, khi thiêu xác sao không bảo rằng nóng? Việc an táng này có lợi nhưng có
hại. Lợi là con cháu khỏi quét mả (tảo mộ), hại là lòng người ân nghĩa dễ quên,
con cháu sau này không còn chỗ để nhớ tưởng Tổ tiên ông bà cha mẹ vì đã ném tro
xuống biển làm ô nhiễm môi trường sống.
Như chúng ta đã biết trên hành
tinh này con người có nhiều kiểu an táng tùy theo bản năng, tình cảm và lâu rồi
nó trở thành dòng văn hoá mai táng của mỗi dân tộc. Hiện nay được chia ra làm
bốn cách an táng: 1- Địa táng. 2- Hỏa táng. 3- Thủy táng. 4- Điểu táng.
Những dân tộc có tình cảm sâu xa
như dân tộc Việt Nam ,
Trung Hoa thì địa táng xây mồ mả giữ gìn nơi an nghỉ cuối cùng của những người
thân thương của mình. Những dân tộc ít tình cảm hơn như dân tộc Cam-pu-chia thì
hỏa táng lấy tro đựng trong một cái ghè để dưới gốc cây lâm vồ cây lâm vồ giống
như cây đa ở nước chúng ta. Người Campuchia để tro hài cốt của ông bà cha mẹ
như vậy rất thiếu vệ sinh gây ra môi trường ô nhiễm khiến cho con người dễ bịnh
đau.
Những dân tộc ít tình cảm hơn nữa
như dân tộc Tây Tạng thì họ điểu táng, khi người chết họ đem vào rừng cắt ra
từng miếng thịt nhỏ quăng ném khắp nơi để cho loài chim bay đến ăn thịt. Cách
thức điểu táng gây ra môi trường ô nhiễm ghê gớm mùi tanh, hôi, thối bốc ra
khắp cả một vùng rừng núi khiến cho không ai dám đến nơi đó.
Tục lệ điểu táng là một việc làm
thiếu vệ sinh gây ô nhiễm khiến mọi người dễ sanh bệnh tật khổ đau. Thủy táng
là những người dân sống trên sông nước, họ không có địa táng, hỏa táng hoặc
điểu táng, khi có người chết họ an táng bằng cách neo vào quan tài một tảng đá
to dùng thuyền chở ra giữa dòng sông họ dứt dây quan tài từ từ chìm xuống đáy
sông.
Lại có một số người sống ven biển
như dân tộc Đại Hàn, người chết đem thiêu xác rồi lấy tro đổ xuống biển đó cũng
là loại thủy táng, thủy táng bằng tro. Loại thủy táng nào cũng thiếu vệ sinh
gây ra môi trường ô nhiễm cho cuộc sống của con người.
Trong bốn loại an táng thì loại
địa táng là tình cảm thiêng liêng nhất của loài người vì không thấy thi thể của
người thân của mình bị hủy hoại một cách tàn nhẫn. Vả lại địa táng còn lưu lại
dấu tích sau cùng để con cháu tưởng nhớ khó quên Tổ tiên dòng giống, duy trì và
truyền thống một nền đạo đức ân nghĩa sâu dày. Địa táng là một sự giữ gìn vệ
sinh môi trường sống rất tốt, nhưng nó không được trọn vẹn vệ sinh bằng hỏa
táng cộng địa táng, nhưng hỏa táng tình cảm thiêng liêng của con người, không
cho phép chúng ta và chúng ta không thể không đau lòng được trước cảnh thiêu
xác người thân.
Nếu hỏa táng đem tro hài cốt
người thân vào chùa, điều này: 1- Mê tín (nghe kinh và siêu thoát). 2- Thiếu vệ
sinh môi trường vì nắm tro tàn vẫn còn bốc mùi hôi khét khó chịu và để khơi
khơi trên bàn thờ tỏa ra mùi uế trược bất tịnh ghê gớm. 3- Tốn hao tiền bạc
phải cúng tế trong nhà chùa, nhà chùa lợi dụng tro hài cốt kêu gọi đóng góp mọi
thứ khi chùa cần xây dựng, làm từ thiện, hoặc tổ chức cúng tế, lễ lộc v.v... 4-
Nắm tro tàn hài cốt của người thân là con tin của nhà chùa để họ làm tiền phật
tử, nếu Phật tử nào không có tiền cúng chùa thì tro hài cốt ấy được đẩy lui vào
hốc tháp, có khi bị dẹp bỏ, nếu con cháu không cúng dường tiền cho chùa. 5- Nấm
mồ trong đất chùa cũng vậy, cũng chỉ là con tin để chùa làm tiền mà thôi. Vì
thế chùa có mả mồ nhiều có tháp tro hài cốt to thì chùa ấy giàu quý phật tử có
thấy điều này không?
Quý vị có thân nhân được chôn
trong đất chùa, quý vị đừng lấy làm vinh hạnh, nhà chùa họ kinh doanh lừa đảo
quý Phật tử đó, bán đất chôn thì quá đắt (tấc đất tấc vàng) chứ họ chẳng cho
quý vị đồng nào cả, họ cắt cổ quý vị tới chết chưa thôi mà còn cắt cổ con cháu
của quý vị nữa, được đem tro hài cốt vào chùa thì phải có một số tiền mặt và từ
đó về sau nhà chùa ăn không tiêu, tiểu tiện không thông thì họ đều kêu quý phật
tử đó.
Quý vị đừng tưởng rằng: thân nhân
được chôn trong đất chùa hoặc nắm tro tàn hài cốt được đặt vào ngôi tháp xinh
đẹp của chùa là linh hồn được nghe kinh, được siêu thoát về cõi Cực Lạc, Thiên
Đàng, Niết Bàn v.v... không chắc đâu quý vị ạ! Điều này các con đã bị lừa đảo
lọt vào mê tín. Một đời tu hành của chúng tôi hết sức giới luật nghiêm túc,
thực hiện pháp ly dục lý bất thiện pháp không lúc nào nghỉ ngơi, thế mà chúng
tôi đi tìm cái Thiên Đàng, Cực Lạc, Niết Bàn... cũng chẳng thấy ở đâu mà có,
chỉ có là ở chỗ trạng thái tâm bất động trước các pháp lúc chúng tôi còn đang
sống, còn người chết rồi thì còn chi nữa nghe kinh, siêu thoát.
Chết rồi chỉ còn nghiệp lực tái
sanh luân hồi vào thân nghiệp khác còn chi nữa, nắm xương tàn trong lòng đất và
nắm tro tàn trong tháp còn có nghĩa lý gì trong cuộc sống này nữa, thôi hết rồi
nếu lúc sống không tu đến khi chết rồi còn gì nghe kinh siêu thoát được.
Chúng tôi xin góp ý với quý phật
tử, chúng ta là dân Việt Nam với tinh thần đạo đức ân nghĩa sâu dày và tình cảm
khó quên với truyền thống‚ cây có cội nước có nguồn hay‚ ăn quả nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ
nguồn Dân tộc Việt Nam có cái nhìn sự
sống và chết không khác‚ sống cái nhà, thác cái mồ . Với tinh thần truyền thống
đạo lý này cụ Nguyễn Du nói:‚ Tiết thanh minh trong lúc tháng ba, Chị em ta rủ
nhau đi tảo mộ .
Đó là một tục lệ truyền thống tốt
đẹp của con người hằng năm đến ngày này mọi người đều về thăm và quét dọn sạch
sẽ mồ mả của Tổ tiên, ông bà, cha mẹ... đó là một hành động tình nghĩa đạo đức
làm người, làm người không thể không có được đạo nghĩa này, nếu không có đạo
nghĩa này thì không xứng đáng làm người, nhưng chúng ta đã thiêu xác cha mẹ đã
gửi vô tháp nhà chùa, muốn vào thăm thì quý vị cũng phải có lễ lộc cúng bái...
chứ không lẽ đi không xem sao được. Và thăm như vậy thì đâu còn có nghĩa là đi
tảo mộ.
Đi vào chùa thăm tro hài cốt của
cha mẹ không còn ý nghĩa như đi tảo mộ ngày xưa nữa, nó chỉ có nghĩa là đi cúng
Phật lễ bái mà thôi. Ngày tảo mộ là ngày con cháu tụ họp về đông đủ, nói lên
tinh thần đạo đức ân nghĩa, khiến cho dòng họ không còn xa lạ, con cháu gần gũi
với nhau hơn, do đó gia tộc có một tinh thần đoàn kết chặt chẽ. Ngày nay đất
hẹp người đông, nên người ta thiêu xác lấy tro bỏ vào hũ, đem gửi vào chùa làm
mất ý nghĩa truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam và biến nhà chùa
thành nhà mồ, không còn ý nghĩa nhà chùa là nơi tu hành của tăng ni và cư sĩ.
Theo chúng tôi thiết nghĩ nhà
chùa là nơi thanh tịnh trang nghiêm để tu hành chứ không phải nghĩa địa nhà mồ
mà người tín đồ có thể đem sự bất tịnh vào đó làm cho ô uế môi trường sống
chung chỗ tu hành.
Thành phố hiện giờ có rất nhiều
chùa, mỗi chùa đều có nơi để tro hài cốt người chết mùi hôi của chất tro này
bốc lên và lan rộng khắp cùng trong thành phố làm cho bầu không khí ở đây rất ô
nhiễm, khiến cho người dân thành phố dễ bệnh hơn dân chúng ở nông thôn. Ở thành
phố chỉ có nhà chùa thì được lợi mà dân thành phố thì chịu thiệt thòi.
Theo sự suy nghĩ của chúng tôi,
một nhà chùa nên tổ chức một nghĩa địa cách xa thành phố do phật tử tại chùa
hùn nhau mua một khu đất rồi tất cả thân nhân của các phật tử chùa đó chết đều
được đem về chôn cất, nhưng nhà chùa không được bán không được lấy tiền dù ít
dù nhiều của một người nào cả, vì đó là khu đất chung của phật tử, của chùa đó,
cũng giống như bên đạo Công giáo, nơi nhà thờ nào họ cũng tổ chức một nghĩa địa
tất cả những tín đồ chết đều được đem vào đó chôn cất một tập thể mồ mả của tín
đồ Thiên Chúa.
Nhà chùa chúng ta cũng nên tổ
chức như vậy nhưng không được bán lấy tiền như trên chúng tôi đã nói, bán lấy
tiến làm mất ý nghĩa đạo lý của tôn giáo. Các nhà chùa ở miền Bắc đã làm sai
không đúng tinh thần đạo đức làm người, đến người chết, chúng ta không dành cho
họ một tấc đất để gửi nắm xương tàn hay sao? Vậy mà các chùa sao nỡ nhẫn tâm
làm tiền người chết - cha mẹ hay người thân của phật tử sao đành? Để xác định
điều này người chôn trong đất chùa cũng như gửi tro hài cốt vào tháp trong chùa
thì chẳng có ích lợi gì về mặt tôn giáo, mà còn có hại là con cháu phải tốn
tiền bạc đủ mọi thứ, nếu nhà chùa kêu đóng góp, thì chắc quý vị phật tử không
thể nào từ chối được.
Theo Phật giáo Nguyên Thủy sống
không tu tập ngăn ác diệt ác pháp đến khi chết chôn trong đất chùa cũng như
chôn trong các nghĩa địa khác. Chôn và gửi tro hài cốt trong đất chùa là làm
con tin cho nhà chùa. Người con hiếu chôn hay gửi tro hài cốt cha mẹ vào chùa
để được theo Phật nghe kinh, siêu thoát là điều mê tín.
Nhà chùa nhận chôn và tro hài cốt
vào đất chùa là một lợi ích rất lớn, đó là kinh doanh hài cốt con người đễ làm
giàu bất chánh, đây là cái sai thứ nhất. Nhà chùa đã biến nơi tu hành thành nơi
nhà mồ nghĩa địa, nơi thực hiện sự mê tín của dân gian, đây là cái sai thứ hai.
Tóm lại vì lợi ích vệ sinh trong
môi trường sống chung và đạo nghĩa làm người trong tinh thần dân tộc Việt Nam‚ sống
cái nhà thác cái mồ thì mỗi nhà chùa đều
có một nghĩa địa riêng cách xa nơi sinh hoạt tu học của tăng ni và cư sĩ. Nơi
đó tất cả tín đồ Phật giáo khi chết đều được an táng, mỗi tín đồ không phải tốn
hao một đồng một xu nào cả. Đó là thể hiện tình người tương thân tương ái, giúp
nhau trong lúc hữu sự.
Trưởng lão Thích Thông Lạc
Trích: Đường Về Xứ Phật tập X
