Một ngày nào đó khi tôi chết, vì
tôi phải chết, tôi muốn chết với một nụ cười trên môi. Tôi muốn ra đi bình
thản, muốn chào tử thần như một người bạn, có thể nói vui vẻ: "Xin chào Tử
Thần, Chào Từ Biệt Cõi Ðời".
Tôi có thể tưởng tượng chính tôi
có một cuộc đối thoại với tử thần. Có lẽ có thể như thế này: "Chào Thần
Chết! Mi có khỏe không? Ta đã chờ đợi ngươi từ lâu. Suốt đời ta mong mỏi ngươi
đấy. Phải chăng rốt cuộc ngươi đang đến với ta? Ðã đến giờ ta phải ra đi rồi
phải không?
"Ðúng, đúng, Tử Thần! Ta đang
đến đây. Hãy kiên nhẫn. Ta đã sẵn sàng. Ngươi không biết ta là gì? Từ lâu ta đã
dự tính chào ngươi bằng một nụ cười. Phải, Tử Thần à, ta hiểu. Ngươi không phải
xin lỗi. Ta biết ngươi có việc phải làm. Ta không có gì chống lại ngươi cả.
Không có cảm nghĩ khó chịu. Không có gì là riêng tư, ta hiểu.
"Như ta đã nói, Tử Thần à,
suốt đời ta mong đợi lúc này. Ðể xem liệu ta có thể gặp ngươi với một nụ cười
không. Ít ra cũng để xem liệu ta có hứng trong cái chết không, nếu không có
hứng ở trong cõi đời. Bây giờ ngươi đang cho ta cơ hội này và ta cảm ơn ngươi
về điều đó.
"Phải, ta đã nghe rất nhiều
về ngươi. Ngươi không đợi ai. Ngươi đến như một tên trộm ban đêm. Ngươi không
mặc cả với một ai. Ngươi không chấp nhận câu trả lời "không".
Tử thần, được rồi. Ta sẽ đến với
ngươi một cách vui vẻ. Ta đã mệt rồi. Tấm thân này như một cái vỏ vỡ. Nó đã rệu
rã. Nó đã sống lâu hơn thời gian nó được sử dụng. Như ngươi thấy, ta đã sẵn
sàng kề cái chết. Và ta đã chịu đựng tất cả sự đau đớn này, cố gắng mỉm cười
với tất cả khách đến mời gọi ta. Tử thần, nói thật với ngươi, lẽ ra ngươi phải
đến sớm hơn. Xét cho cùng sự đau đớn này, ngươi là khoảng thời gian thoải mái
như của trời cho. Nhưng nói đủ rồi. Tử Thần, không lần lữa nữa. Nào lên đường.
Hãy cầm tay ta."
Và ta phải đi như ta thường mơ
ước với nụ cười trên môi. Cách chết đẹp đẽ biết là nhường nào! Tất cả những
người xúm quanh tôi không cần phải khóc. Họ vui vẻ vì thấy tôi đang mỉm cười.
Họ sẽ biết tôi được lắm chứ. Cái chết chẳng là cái gì mà phải sợ hãi. Hãy đối
xử với cái chết như một người bạn. Hãy sẵn sàng nói lời chào tử thần và chào từ
biệt cõi đời.
Ðương nhiên không ai được miễn
trừ trước cái chết. Tất cả chúng ta phải chết. Như Ðức Phật đã nói: Ðời sống
mong manh và cái chết là điều chắc chắn. Trong khi chúng ta sống chúng ta đau
khổ khi chia lìa xảy tới với cái chết của một người thân. Cả hai ông bà tôi đều
đã chết. Tôi không nhớ ông nội tôi. Ông chết lúc tôi còn rất trẻ. Nhưng tôi nhớ
bà nội tôi. Bà rất ân cần với tôi. Bà cũng rất nghèo khổ. Bà thích sống ở miền
quê trong khi cha mẹ tôi lại sống ở thành thị. Tôi nhớ một lần bà đến thăm
chúng tôi, tôi xin bà năm xu. Lập tức bà lấy ngay ví tìm ra năm xu và đưa cho
tôi. Vào thời đó có thể mua đồ với năm xu: Bạn có thể mua được một cục nước đá
hay một ly nước đá với năm xu. Nếu bạn muốn uống nước dừa do người da đỏ bán
bạn có thể mua được hai ly nước dừa với năm xu! Và với năm xu bạn có thể mua
được năm cái kẹo.
Cha tôi chết lúc tôi mười tuổi.
Tôi nhớ có đến thăm cha tôi lần cuối vào một đêm tại Bệnh Viện Ða Khoa, Cha tôi
nằm chết tại đấy vì bệnh lao và các biến chứng khác. Tôi nhớ mẹ tôi nói với cha
tôi: "Này Beh, đây là con Johnny đến thăm" Cha tôi không nói được.
Ông thở qua ống dưỡng khí ở mũi. Ông dường như nhìn tôi một cách yếu ớt. Tôi
còn nhỏ. Tôi không biết gì về cái chết, nhưng bây giờ tôi biết khá hơn. Bà mẹ
tội nghiệp của tôi đau khổ. Bà đã chứng kiến quá nhiều cái chết và đã có một
đời sống cực kỳ khó khăn từ hồi còn trẻ. Chắc chắn, đời sống không phải là thảm
hoa hồng với bà.
Một trong những người anh em tôi
chết khi còn nhỏ. Một người anh em khác chết lúc 23 tuổi cùng với vị hôn thê.
Ðó là một thảm kịch. Hai người bị chết đuối. Tôi vẫn còn nhớ nhìn thấy xác của
họ tại nhà quàn. Mẹ tôi than khóc lòng đau xót. Thật là đau đớn cho bà vì mất
một đứa con trai thân yêu một cách bi thảm như vậy. Tôi hoàn toàn choáng váng
và không biết làm gì để hiểu được điều này. Lúc đó tôi đã 16 tuổi. Tôi cố gắng
ra vẻ thờ ơ, vô tình. Tôi gắng cầm nước mắt. Tôi nói và xử sự như không có gì xảy
ra và như thể cái chết với tôi là chuyện hàng ngày, không cần phải sầu thảm.
Tôi coi điều đó là không quan trọng và cố tỏ ra vẻ lạnh lùng.
Nhưng lúc một mình, tôi khóc. Tôi
khóc một cách đắng cay. Sau lễ mai táng tôi quay trở lại nghĩa địa. Tôi đi vòng
vòng trong nghĩa địa đầu nặng trĩu. Tôi đào đất và trồng hoa chung quanh mộ của
anh tôi và mộ người yêu dấu của anh. Tôi khắc vào cây thánh giá bằng gỗ những
chữ sau: "Không tình yêu vĩ đại nào bằng tình yêu của một người đã chịu hy
sinh thân mình vì bạn", vì anh tôi đã chết trong khi cố gắng cứu người vợ
chưa cưới. Và tôi nói với Thượng Ðế .Tôi hỏi Ngài: "Hỡi Ðức Chúa Trời, Sao
Ngài cư xử với tôi thế này? Tại sao Ngài bắt anh tôi? Phải chăng đó là ý muốn
hay lòng khát khao của Ngài? Nếu thế, xin để ý muốn của Ngài được thực hiện.
Tôi chấp nhận việc đó". Vì các bạn thấy lúc đó tôi là một người Cơ Ðốc
Giáo tốt. Và ý muốn của Thượng Ðế phải đi trước tất cả mọi việc khác. Không
được nghi hoặc.
Nhưng bây giờ tôi là một Phật tử,
tôi tin là tôi hiểu hơn một chút. Phải, không có Thượng Ðế nào bắt anh tôi. Nếu
chúng ta chấp nhận sự sống, chúng ta phải chấp nhận cái chết. Chết là phần
thiết yếu của sự sống. Như Ðức Phật đã nói, chính vô minh đã làm cho vạn vật
trong vòng khổ đau, và chúng ta cứ trôi lăn hết kiếp này đến kiếp khác theo
những hành vi của chúng ta. Thiện mang điều lành và ác mang điều xấu. Tôi phải
thú thật rằng tôi có thể hiểu rõ hơn với cách Ðức Phật nhìn vào mọi sự.
Sau này trong cuộc sống tôi chứng
kiến nhiều cái chết hơn. Là một nhà báo, tôi đã nhìn thấy xác những người chết
vì tai nạn, băng đảng đánh nhau, tự tử, độc dược vân vân... Tôi đã viết những
chuyện bi kịch, cảm xúc hay bi thảm về người ta chết ra sao. Có một người hôn
đứa con gái nhỏ từ biệt rồi tự bắn vào đầu mình. Có một cặp trai gái thỏa thuận
cùng nhau tự tử trên giường của một khách sạn. Người con gái chết vì thuốc độc
họ mang theo, người con trai thoát chết. Và có tên cướp khét tiếng bị bắn chết
bởi Cảnh Sát vào Ngày Tết. Tên cướp này bị theo dõi nên đã không thể sống để
nhìn thấy hết ngày đầu năm mới. Nhưng đối với tôi đó chỉ là một câu chuyện nữa.
Tôi chưa bao giờ nghĩ sâu xa về cái chết. Tôi hoàn toàn bị tê liệt bởi nó. Tất
cả tôi muốn là câu chuyện hay được đặt trên trang nhất của tờ báo. Hầu như
không có cảm nghĩ hay tình thương trong tôi đối với những nạn nhân tội nghiệp. Tôi
quả là một người nhẫn tâm và ích kỷ chỉ chú trọng đến phúc lợi của mình.
Mãi sau này, là một nhà sư, tôi
đã gặp những cái chết – vào lúc này tôi thấy nhiều cảm nghĩ và từ bi hơn. Khi
tôi thăm người bệnh tôi thông cảm với họ. Tôi cố gắng hết mình để an ủi họ. Với
những người Phật Tử, tôi tụng kinh, những bài kinh Phật. Tôi nói với họ câu Ðức
Phật dạy: Thân bệnh nhưng đừng để tâm bệnh. Chúng ta có thể không làm được gì
nhiều cho thân nhưng chúng ta có thể làm được gì đó cho tâm. Chúng ta có thể
giữ tâm bình tĩnh khi chúng ta đau yếu. Chúng ta có thể chú tâm. Chúng ta có
thể theo dõi sự tăng giảm của đau đớn, nó đến và đi từng đợt như thế nào. Chúng
ta có thể hiểu biết bản chất của khổ đau. Chúng ta có thể gặp nó và học hỏi từ
nó. Chính đó là một cuộc thử nghiệm – làm sao chúng ta hiểu rõ bản chất của sự
sống, làm sao chúng ta hiểu rõ rằng không có cái ngã thường còn nơi đây mà chỉ
có sự thay đổi liên miên của sinh và diệt, giống như dòng sông trôi chảy bất
tận; làm sao chúng ta hiểu rõ chính cái vô minh, tham ái, luyến chấp, giận hờn,
sợ sệt vân vân của chúng ta là nguyên nhân của khổ đau.
Bằng sự hiểu biết đó chúng ta có
thể đứng lên đón nhận cái đau đớn. Chúng ta có thể coi điều đó là việc bình
thường. Chúng ta có thể giữ bình tĩnh và ôn hòa. Thậm chí không một chút gì ngã
lòng. Ðúng chúng ta có thể mỉm cười, ngay cả lúc đau đớn. Chúng ta có thể nói:
"Này đau đớn, mi thật tình muốn ta chết phải không? Người khác có thể gục
ngã với mi nhưng với ta thì không. Ta đã được huấn luyện và sắt đá với mi. Ðức
Phật dạy ta nên đáp lại mà không giận dữ hay ghét bỏ. Cho nên ta cố gắng đáp
lại mi không giận dữ hay ghét bỏ. Ta hiểu rằng bằng chánh niệm và an lạc trong
tâm ta, ta có thể vượt lên mi. Ta có thể cười mi. Mi dạy ta đời là khổ đau.
Nhưng mi cũng dạy rằng ta có thể vượt lên mi." Và bạn có thể mỉm cười
trước cơn đau. Bạn sẽ cảm thấy khỏe hơn ngay lập tức.
Cuộc sống hầu như là bèo bọt
Chỉ có hai điều trân quý
Tử tế với người phiền muộn
Can đảm tự trong lòng
Adam Gordon
Thích Tâm Quang dịch
