Chỉ cần một ý nghĩ về tiền bạc
cũng biến một con người trở nên ích kỷ, làm cho người đó ít sẵn lòng giúp đỡ
người khác hơn và chỉ thích "độc lập tác chiến".
Trong một loạt thí nghiệm, các
nhà nghiên cứu nhận thấy tiền thúc đẩy con người cố gắng đạt được mục tiêu của
mình và làm thay đổi hành vi của họ đối với người khác. Ý nghĩ về tiền bạc
khiến người ta cảm thấy tự mãn hơn và vì thế sẵn sàng "chơi" một
mình.
Bất kể tiền thật hay tiền giả,
hay chỉ bức hình về các đồng bạc, khi được đặt trước mặt, con người đều trở nên
ích kỷ. Kết quả lý giải vì sao chủ đề tiền bạc có thể làm phá huỷ các mối quan
hệ bền chặt nhất.
Các nhà nghiên cứu Trường quản lý
Carlson tại Đại học Minnesota ,
Mỹ, chia 50 sinh viên đại học thành 2 nhóm. Một nhóm được "tiêm" vào
đầu ý nghĩ về tiền bạc, còn nhóm kia thì không. Có vài cách để khiến người tham
gia nghĩ đến tiền như cho mọi người chơi trò ghép chữ liên quan đến tiền, hay
cho họ ngồi trước màn hình máy tính có các hình ảnh tờ tiền trôi nổi. Những
người này không biết rằng tiền là một phần của cuộc thí nghiệm khi họ trả lời
các câu hỏi.
Tiếp đến, các nhà khoa học yêu
cầu những người tham gia giải quyết một vấn đề và cho biết sẽ có người trợ giúp
nếu cần đến. Kết quả là những người đã nghĩ đến tiền thì tự thân vận động lâu
hơn trước khi viện đến sự giúp đỡ.
Trong một thí nghiệm khác, người
tham gia đang ngồi trong phòng trả lời một bảng câu hỏi thì một sinh viên bước
và nhờ họ giúp đỡ một bài tập không mất nhiều thời gian. Nhóm nghĩ đến tiền chỉ
dành ra 25 phút để giúp đỡ, trong khi nhóm còn lại mất trung bình 42,5 phút.
Trong một thí nghiệm khác nữa,
một người bước vào phòng khi những người tham gia đang trả lời câu hỏi và vô
tình làm rơi một đống bút chì. Những người nghĩ đến tiền nhặt giúp số bút ít
hơn rất nhiều so với nhóm còn lại.
Để tìm hiểu tiền ảnh hưởng tới
mối quan hệ giữa người và người như thế nào, các nhà khoa học thông báo cho
những người tham dự biết họ sẽ có một cuộc nói chuyện để làm quen với người
khác. Những người tham dự sẽ tự đặt 2 chiếc ghế để ngồi nói chuyện trong phòng.
Những ai thuộc nhóm nghĩ đến tiền đặt khoảng cách giữa 2 chiếc ghế xa hơn so
với nhóm kia.
Ngoài ra, khi được chọn giữa hai
loại hoạt động - nấu ăn một mình tại nhà hay tham dự lớp học nấu ăn gồm 4 người
- nhóm thiên về tiền chọn hoạt động cá nhân nhiều hơn. Và khi được chọn làm
việc một mình hay tập thể trong một dự án quảng cáo, thì ít người trong nhóm
nghĩ đến tiền chọn hoạt động tập thể.
Theo tác giả nghiên cứu Kathleen
Vohs, có thể nhận thấy rằng sự hợp tác sẽ giảm đi đáng kể khi tiền bạc xen vào.
Đối với các nhà quản lý kinh doanh, họ nên thận trọng khi nhắc đến vấn đề tiền
bạc trong các hoạt động nhóm. Còn đối với những đôi yêu nhau, gạt bỏ vấn đề
tiền bạc sang một bên sẽ giúp duy trì lâu dài mối quan hệ.
