Tại sao chúng ta lại nói nhảm? Phải chăng nói nhảm là cách mở bày người khác cho chúng ta, và tại sao người khác lại phải mở bày cho chúng ta? Tại sao chúng ta muốn biết người khác? Tại sao chúng ta quá bận tâm về người khác như thế? Đó có phải là một hình thức của sự bất an quằn quại nội tâm, phải thế không?
Điều này cũng giống như lo âu phiền muộn, đó là dấu hiệu của tâm trí bất an, mất quân bình. Tại sao bạn lại muốn vướng víu vào chuyện thiên hạ, ham thích xen vào người khác, muốn biết những gì người khác làm, người khác nói? Và một người có trí óc cạn cợt hời hợt thì ham nói ba hoa, nhảm nhí, phải thế không? Một thứ trí óc xoi bói, thóc mách, tọc mạch sai hướng. Người đó tự cho rằng mình có thể khám phá người khác khi bận tâm vướng víu với họ, với việc làm của họ, tâm trí họ, và ý kiến của họ. Nhưng chúng ta có thể hiểu biết người khác nếu chúng ta không tự hiểu biết mình không?
Chúng ta có thể nào phê phán người khác, nếu chúng ta không hiểu cách vận hành của tâm trí mình, không hiểu cách xử thế tiếp vật của mìnhh? Tại sao bạn lại háo hức bận bịu với thiên hạ, người khác? Phải chăng đó là một cách chạy trốn - một cách chạy trốn bằng việc háo hức ham muốn tìm hiểu khám phá người khác nghĩ gì, cảm gì, và nói nhảm những gì?
Phải chăng điều đó là chạy trốn trước bản thân? Phải chăng trong sự việc đó chứa đựng lòng ham muốn xen vào đời sống của người khác? Phải chăng đời sống của bạn không đủ khó khăn không đủ phức tạp, không đủ đau đớn để đến nỗi bạn phải xen vào chuyện người khác. Phải chăng bạn có thời giờ để nghĩ đến người khác một cách nhảm nhí, độc địa, xấu xa như vậy? Tại sao chúng ta lại làm thế?
Trước hết, chúng ta nói ba hoa nhảm nhí về người khác là vì chúng ta không chịu quan tâm đến tiến trình tâm trí và hành động của chính mình. Chúng ta muốn nhìn thấy những gì người khác đang làm, và có lẽ bạn muốn mô phỏng bắt chước người khác. Tại sao chúng ta muốn bắt chước người khác? Phải chăng điều ấy rõ ràng chứng tỏ sự nông cạn hời hợt quá mức về phần mình?
Chính một tâm trí đần độn chán chường mới muốn kích thích, muốn đi ra ngoài để đạt cho được sự kích thích đó. Nói khác đi sự nói ba hoa nhảm nhí là một hình thức của cảm giác, phải thế không? Đó là cảm giác mà chúng ta thích thú chìm đắm trong đó. Đó có thể là một thứ cảm giác đặc biệt, nhưng đó vẫn luôn luôn là lòng ham muốn tìm kiếm kích thích, giải trí, tiêu khiển.
Nếu bạn thực sự đi sâu vào vấn đề này, bạn sẽ trở về với chính mình, bởi điều ấy chứng tỏ rằng bạn thực sự quá nông cạn hời hợt, tìm kiếm sự kích thích giác quan từ bên ngoài bằng cách nói chuyện về người khác. Bạn hãy chú ý mỗi lần bạn đang nói nhảm nhí về người nào đó, nếu bạn có ý thức trực tiếp về điều ấy thì nó sẽ phơi bày nhiều việc lạ thường về bản thân bạn. Đừng cố khuất lấp việc ấy và nói rằng bạn chỉ hiếu kỳ để tâm vào người khác. Việc ấy tỏ lộ lòng bất an, mất quân bình, khoái cảm kích thích, một sự nông cạn hời hợt, thiếu mất sự quan tâm thực thụ thâm trầm về người đời, sự quan tâm chính đáng này không có dính líu gì về sự nói ba hoa nhảm nhí.
Vấn đề kế tiếp là làm thế nào để chấm dứt sự ăn nói nhảm nhí? Khi bạn có ý thức trực tiếp rằng bạn đang nói nhảm nhí thì bạn phải làm thế nào để chấm dứt sự nói chuyện nhảm nhí này? Nếu việc nói nhảm này đã trở thành một thói quen, thói xấu thường trực từ ngày này sang đến ngày khác, vậy bạn phải làm gì để chấm dứt thói xấu này? Câu hỏi này có được nêu lên chưa?
Khi bạn biết rằng bạn đang nói nhảm, khi bạn có ý thức trực tiếp rằng bạn đang nói nhảm, có trực thức về tất cả thâm ý của sự nói nhảm này, có phải lúc ấy bạn tự nhủ, "Làm thế nào bạn chấm dứt được sự nói nhảm?” Phải chăng sự nói nhảm chỉ tự ngừng một cách tự nhiên, ngay lúc bạn chợt ý thức rằng bạn đang nói nhảm? Chữ "thế nào” không còn xuất hiện nữa. Chữ "thế nào” chỉ phát hiện lúc nào bạn vô ý, vô thức; và sự nói nhảm chứng tỏ sự thiếu ý thức.
Hãy tự thử nghiệm lấy điều này mỗi lần bạn đang nói nhảm, và nhìn xem bạn chấm dứt sự nói nhảm nhanh chóng như thế nào lúc bạn ý thức về những điều bạn đang nói, ý thức rằng cái lưỡi của bạn đã chạy tuột ra ngoài bạn. Không cần phải có tác động của ý chí mới chấm dứt được sự nói nhảm. Tất cả điều cần thiết là phải ý thức ngay về những gì bạn đang nói và nhìn thấy những thâm ý của sự nói nhảm ấy.
Bạn không phải lên án hay biện minh cho sự nói nhảm. Hãy có ý thức trực tiếp về sự nói nhảm và bạn sẽ thấy rằng bạn chấm dứt việc nói nhảm một cách nhanh chóng; bởi vì sự nói nhảm hé lộ cho bạn thấy hành động của riêng bạn; trong sự lộ bày ấy, bạn khám phá ra bạn, điều khám phá này hiển nhiên quan trọng hơn là ba hoa nói nhảm về người khác, về những gì họ đang làm, về những gì họ đang bàn, về những gì họ đang suy nghĩ, về cách lối xử sự của họ.
Phần lớn những người đọc nhật báo đều nhét đầy chuyện nhảm nhí vào đầu, nhét đầy chuyện nhảm khắp thế giới. Đó đều là một cách chạy trốn bản thân, chạy trốn khuất lấp sự nhỏ mọn bần tiện xấu xa của chính bạn. Chúng ta cho rằng nhờ vào sự quan tâm qua loa đến những biến cố thế giới mà chúng ta trở nên khôn ngoan hơn, có khả năng hơn trong việc đối phó với đời sống của bạn.
Cố nhiên tất cả những biến cố thời sự này nhất định đều là những cách để bạn chạy trốn bản thân, phải thế không? Trong bản thân, chúng ta cảm thấy quá trống rỗng, nông cạn, thiển bạc. Chúng ta sợ hãi trước bản thân. Trong bản thân, chúng ta cảm thấy quá nghèo nàn đến nỗi sự nói nhảm tác động như là một hình thức để tiêu khiển phong phú cho nội tâm, một cách thoát ly bản thân.
Chúng ta cố gắng lấp đầy sự trống rỗng bằng kiến thức, bằng những nghi lễ, bằng sự nói ba hoa nhảm nhí, bằng những hội hè đình đám – bằng vô số lối thoát ly, do đó, những cách chạy trốn trở nên vô cùng quan trọng, chứ không phải sự hiểu biết thực tại nữa. Sự hiểu biết hiện thể đòi hỏi bạn phải chú tâm; muốn biết rằng bạn trống rỗng, rằng bạn đau đớn, đòi hỏi bạn phải chú tâm hết nình, chứ không phải thoát ly chạy trốn, nhưng phần đông chúng ta thích chạy trốn, bởi vì những sự thoát ly thì thú vị, dễ chịu hơn.
Cũng thế, mỗi khi chúng ta tự hiểu mình đúng như sự thật thì điều ấy khiến cho bạn cảm thấy rất khó đối phó với bản thân; đó là một trong những vấn đề đòi hỏi bạn phải đối mặt. Chúng ta không biết phải làm gì. Khi bạn biết rằng bạn trống rỗng, rằng bạn đau đớn, bạn không biết bạn phải làm gì, phải đối phó thế nào. Vì thế, bạn chạy đi tìm thiên phương bách kế để thoát ly.
Vấn đề là phải làm gì? Cố nhiên, điều dễ thấy là bạn không thể nào chạy trốn được; vì đó quả thực là phi lý và quá trẻ con. Nhưng khi bạn đối mặt với bản thân bạn; trong hiện tính của thực tại thì bạn phải làm gì? Trước tiên, có thể nào không phủ nhận hoặc biện minh thực tại mà chỉ lưu trú với thực tại trong hiện thể?
Điều này thực là thiên nan vạn nan, bởi vì tâm trí tìm kiếm sự giải thích, sự lên án, sự đồng hóa. Nếu tâm trí không làm những việc này mà đối mặt với thực tại thì lúc ấy hành động này giống như sự chấp nhận một việc gì đó. Nếu bạn chấp nhận rằng màu da của bạn là nâu thì mọi sự đều xong xuôi; nhưng nếu bạn ham muốn đổi màu da nâu thành màu da nhạt hơn, thì lúc ấy vấn đề lại xuất hiện.
Vì thế, khi bạn hiểu trọn vẹn tiến trình nguyên nhân của sự nói nhảm và khi bạn ý thức sự phi lý của tiến trình ấy, sự tàn nhẫn thâm hiểm và tất cả mọi sự can hệ với sự nói nhảm, và nếu chúng ta chủ tâm tìm hiểu, thâm nhập vấn đề một cách trọn vẹn, thì lúc ấy chúng ta sẽ khám phá rằng vấn đề ấy không còn là điều gây ra sợ hãi nữa. Lúc ấy, bạn mới có thể chuyển hóa hiện hữu.
