Tuy nhiên thực tế thì có người
chưa sinh ra đã chết (không biết những trường hợp ấy có được gọi là người
không), có người thì chưa “lão” đã chết, lại cũng có người “lão” rồi nhưng
không bệnh mà cũng chết (bị té chết chẳng hạn). Như vậy, nếu theo quan điểm của
đạo Phật thì những người qua đủ 4 khổ ải và những người không qua đủ 4 khổ ải đã
chết thì trường hợp nào là sướng hơn?
Nếu lại xét sự sướng khổ của con
người ở góc độ khác thì thế nào là một cuộc sống sung sướng? Phải chăng là tiền
nhiều, chức lớn, danh vọng? Nếu xét sự sướng khổ ở góc độ này thì một người
sướng và một người khổ khi chết đi thì còn khác nhau gì? Thậm chí sống thêm vài
năm hay chết trước vài năm thì có khác nhau là bao, thế mà sao ai cũng sợ chết?
Sống để làm gì mà lại sợ chết nhỉ? Rốt cuộc rồi ai mà chẳng chết.
Đã thế thì con người sinh ra làm
gì? Để giúp đỡ người khác ư hay để hại người khác? Cứu người hay hại người rồi
cũng chết. Dân gian có câu: Có cô thì chợ
cũng đông Không cô thì chợ cũng chẳng bỏ không hôm nà.
Ý nói là có bạn hay không có bạn
thì cũng không ảnh hưởng gì tới hoạt động buôn bán của chợ. Xét một sự sống
chết của một con người cụ thể. Liệu một người nào đó sống hoặc chết đi có ảnh
hưởng gì tới thế giới không? Hoặc một người sinh ra hay không sinh ra có ảnh
hưởng gì tới thế giới không? Có lẽ là không! Bạn thấy đấy vua nhạc Pop Micheal
Jackson chết đi báo chí rùm beng, người hâm mộ tổ chức tưởng niệm, nghẽn mạng
vì quá nhiều người tìm thông tin về ông nhưng rốt cuộc rồi cũng chả ảnh hưởng
gì tới thế giới cả! Thậm chí xét trên phương diện vĩ mô, cả loài người này biến
mất liệu có ảnh hưởng gì tới sự tồn tại của vũ trũ không? Còn mặt trời không?
Còn mặt trăng không, còn những vì sao không…? Còn!
Vậy thì con người sinh ra để làm
gì? Sinh ra để đạt mục đính gì? Đạt được mục đích rồi thì chết đi vậy mục đích
đó còn ý nghĩa gì? Vai trò của một người cụ thể đối với xã hội loài người là
gì? Vai trò của con người đối với vũ trụ là gì? Nếu không có con người trên thế
giới này thì vũ trụ này sẽ ra sao? Chẳng sao cả, vũ trụ tồn tại dưới một hình
thức khác đó là không có con người! Vậy con người sinh ra để làm gì?