Chúng ta không thể nào có hạnh
phúc, nếu trong tâm thức của mỗi chúng ta có quá nhiều ước mơ. Bất cứ ước mơ
nào cũng làm cho đời sống của chúng ta đều đi bị hỏng đất.
Ta có những giấc mơ làm giàu,
giấc mơ làm những nhà tỷ phú. Chính giấc mơ nầy đã đưa ta chạy đua về hướng ấy,
và đã giết chết đời sống thanh thản và tự do của ta.
Không có nhà tỷ phú nào không
kiêu hãnh về tiền bạc, nhưng chính niềm kiêu hãnh ấy, lại tạo ra những sự lo
lắng, sợ hãi, nghi ngờ và bất hạnh cho họ.
Ở trên đời, không có nhà giàu nào
bận rộn đối với áo cơm, nhưng họ rất bận rộn đối với cách cất giữ tiền bạc, họ
lo lắng về sự mất mát tiền bạc và tài sản. Những sự biến động bất chừng của thị
trường chứng khoán, hay bất cứ những sự biến động nào, đều khiến cho họ ăn
không ngon và ngủ không yên.
Trong tâm thức họ, những hạt
giống nghi ngờ và đề phòng, chúng hoạt động hết sức mãnh liệt và vì vậy, họ tuy
ở trên tiền bạc, mà hạnh phúc hay bình an đối với họ quả thực là hết sức khan
hiếm.
Có khi ta không ước mơ làm người
giàu, nhưng ước mơ làm người có nhiều quyền lực trong xã hội. Chính ước mơ nầy
đã giết chết những tâm hồn thanh thản và tự do của ta. Tâm kiêu mạn ở trong mỗi
chúng ta thường làm sinh khởi những giấc mơ quyền lực cho ta và đưa ta chạy đua
theo hướng ấy.
Ở trên đời không có nhà quyền lực
nào thực sự có tự do. Và ở trong đời, không có người nắm quyền lực nào là không
sợ hãi. Ta có thể đặt câu hỏi rằng, ở trên đời, ai là người có nhiều sự sợ hãi,
lo lắng và đa nghi nhất? Trả lời chính xác cho câu hỏi ấy, chính là những người
nắm quyền lực. Tại sao? Vì người đam mê quyền lực thường được dẫn khởi từ lòng
tham và tâm kiêu mạn của họ. Lòng tham thường dẫn sinh sự lo lắng và sợ hãi.
Lòng tham giết chết sự tự do trong đời sống của mỗi chúng ta. Và tâm kiêu mạn
thường dẫn sinh cảm giác cô độc cho ta và giết chết đời sống từ hòa ở trong ta
đối với mọi người.
Lại nữa, người nắm quyền lực,
những hạt giống nghi ngờ hoạt động ở trong tâm thức của họ là vận hành thường
xuyên và mãnh liệt, khiến niềm tin tưởng của họ đối với mọi người bị xói mòn.
Có đôi khi ta không ước mơ làm
giàu hay ước mơ nắm quyền lực, nhưng lại ước mơ mình sẽ là người đẹp hay ít ra
mình được sống với người đẹp.
Ước mơ mình sẽ là người đẹp và
được sống với người đẹp, đó là những ước mơ chung của tất cả chúng ta. Nhưng,
có những phương pháp nào giúp ta đạt được những ước mơ ấy? Biến ước mơ trở
thành hiện thực chẳng đơn giản chút nào.
Có những khi ta chỉ đẹp thể xác,
nhưng không đẹp tâm hồn, hoặc có khi ta chỉ đẹp tâm hồn, nhưng không đẹp thể
xác, hoặc có khi ta không đẹp thể xác mà cũng không đẹp luôn cả tâm hồn và có
những khi ta vừa đẹp thể xác và đẹp luôn cả tâm hồn.
Ta muốn đẹp thể xác, các Thẩm mỹ
viện có thể giúp được cho ta, nhưng ta muốn đẹp tâm hồn, thì không có bất cứ
Thẩm mỹ viện nào có thể giúp ta nổi. Ta muốn có một tâm hồn đẹp, thì tâm
hồn ta phải có đầy đủ bốn chất liệu Từ,
Bi, Hỷ, Xả.
Ta có lòng Từ là ta biết chăm sóc
nỗi đau của mình và người khác, khiến cho những nỗi đau ấy không loan lỗ ra
trên mặt ý thức, cũng như trên những biểu hiện thực tế của thân và ngữ.
Ta có lòng Bi là ta biết làm giảm
và triệt tiêu khổ đau của ta và người, không phải chỉ ở mặt hiện tượng mà ở mặt
bản chất; triệt tiêu không phải chỉ mặt biểu hiện của ý thức mà ở mặt tích lũy
của tâm thức.
Ta có lòng Hỷ là tâm ta không có
những hạt giống khoe khoan những gì tốt đẹp của mình và tật đố hay ganh tỵ đối
với những gì tốt đẹp của người. Ta biết khắc phục những gì thấp kém nơi ta và
tùy thuận với những gì tốt đẹp của người.
Ta có lòng Xả là ta có hành động
để giúp người, nhưng tâm không hề thủ lợi, không hề khởi lên những ý niệm về
cái tôi và cái của tôi.
Bốn chất liệu Từ, Bi, Hỷ, Xả nầy
sẽ tạo nên một tâm hồn và đời sống cao đẹp cho ta, không phải chỉ khi ta thức
mà cả khi ta ngủ, không phải chỉ trước mặt mọi người mà cả sau lưng mọi người,
không phải chỉ nơi nầy mà cả nơi kia, không phải chỉ đời nầy mà cả đời khác
nữa.
Như vậy, Từ, Bi, Hỷ, Xả là chất
liệu tạo nên cái đẹp cho ta từ nội dung đến hình thức, từ thân thể đến tâm hồn.
Cái đẹp ấy, chính là cái đẹp của chân
thiện và chân mỹ.
Ta chỉ ước mơ mà không có phương
pháp thực hiện, thì những ước mơ của ta chỉ là hão huyền. Hạnh phúc đến với ta
chỉ là những kết quả của ước mơ. Kết quả ấy chỉ xẩy ra cho ta khi nào ta có một
tác nhân và tác duyên lành mạnh. Tác nhân lành mạnh là tâm cao thượng và trong
sáng nơi ta; tác duyên lành mạnh là thầy ta, là những thiện hữu tri thức của ta
đã tác thành và hỗ trợ cho ta khiến cho tâm từ bi, tâm hỷ xả nơi ta càng lúc
càng phát triển lớn mạnh làm dẫn sinh hoa trái của hạnh phúc.
Hoa trái hạnh phúc đích thực chỉ
có mặt, khi tâm ta đã có đầy đủ chất liệu của khoan dung và độ lượng hay trí
tuệ và từ bi.
Tác giả: Thích
Thái Hoà
