Tình yêu không phải là thân thuộc. Tình yêu tạo quan hệ, nhưng nó không phải là thân thuộc. Thân thuộc là cái gì đó bị chấm dứt. Thân thuộc là danh từ; dấu chấm hết đã tới, tuần trăng mật qua đi. Bây giờ không có niềm vui, không có nhiệt tình, bây giờ tất cả đều chấm dứt. Bạn có thể mang nó đi tiếp, chỉ để giữ lời hứa của mình. Bạn có thể mang nó đi tiếp bởi vì điều đó là thoải mái, thuận tiện, ấm cúng. Bạn có thể mang nó đi tiếp bởi vì không có cái gì khác để làm. Bạn có thể mang nó đi tiếp bởi vì nếu bạn phá vỡ nó, nó sẽ tạo ra nhiều rắc rối cho bạn... Thân thuộc nghĩa là cái gì đó đầy đủ, kết thúc, đóng kín.
Tình yêu không bao giờ là thân thuộc; tình yêu là quan hệ. Nó bao giờ cũng là dòng sông, tuôn chảy, không dứt. Tình yêu không biết tới chấm hết; tuần trăng mật bắt đầu nhưng không bao giờ chấm dứt. Nó không giống như tiểu thuyết bắt đầu tại điểm nào đó và kết thúc tại điểm nào đó. Nó là hiện tượng đang tiếp diễn. Người yêu chấm dứt, tình yêu tiếp tục - nó là sự liên tục. Nó là động từ, không là danh từ.
Và tại sao chúng ta lại qui cái đẹp của quan hệ thành thân thuộc? Sao chúng ta lại vội vã thế? Bởi vì quan hệ là không an ninh, còn thân thuộc là an ninh. Thân thuộc có sự chắc chắn; quan hệ chỉ là sự gặp gỡ của hai người lạ, có thể chỉ là ở qua đêm và đến sáng chúng ta nói lời tạm biệt. Ai biết điều gì sẽ xảy ra ngày mai? Và chúng ta sợ tới mức chúng ta muốn làm cho điều đó chắc chắn, chúng ta muốn làm cho điều đó thành dự đoán được. Chúng ta muốn ngày mai sẽ tương ứng với ý tưởng của chúng ta; chúng ta không cho phép nó tự do có cách nói riêng của nó. Cho nên chúng ta lập tức qui mọi động từ thành danh từ.
Bạn đang trong tình yêu với người đàn bà hay người đàn ông và lập tức bạn bắt đầu nghĩ về lấy nhau. Làm cho nó thành hợp đồng pháp lí. Tại sao? Làm sao luật pháp lại bước vào tình yêu? Luật pháp bước vào tình yêu bởi vì tình yêu không có đó. Nó chỉ là tưởng tượng, và bạn biết tưởng tượng sẽ biến mất. Trước khi nó biến mất phải giải quyết nó, trước khi nó biến mất phải làm điều gì đó để cho nó trở thành không thể tách rời được.
Trong một thế giới tốt hơn, hiểu biết hơn, mọi người sẽ yêu, yêu mênh mông, nhưng tình yêu của họ sẽ vẫn còn là quan hệ, không là thân thuộc. Và có mọi khả năng tình yêu của họ sẽ đi sâu hơn tình yêu của bạn, có thể có phẩm chất thân mật cao hơn, có thể có cái gì đó mang tính thơ ca nhiều hơn và mang tính thượng đế nhiều hơn trong nó. Và có mọi khả năng tình yêu của họ có thể kéo dài hơn cái gọi là thân thuộc của bạn kéo dài. Nhưng điều đó sẽ không được đảm bảo bằng luật pháp, bằng toà án, bằng cảnh sát. Sự đảm bảo sẽ là cái bên trong. Nó sẽ là cam kết từ trái tim, nó sẽ là giao cảm im lặng.
N ếu bạn tận hưởng việc sống cùng ai đó, bạn sẽ muốn tận hưởng nó ngày một nhiều hơn. Nếu bạn tận hưởng thân mật, bạn sẽ muốn thám hiểm thân mật này ngày một nhiều hơn. Và có vài bông hoa của tình yêu chỉ nở ra sau thân mật lâu dài. Có những bông hoa thời vụ nữa; trong vòng sáu tuần chúng có đó, trong mặt trời, nhưng trong vòng sáu tuần thôi rồi chúng sẽ mất vĩnh viễn. Có những bông hoa phải mất hàng năm mới tới, và có những bông hoa phải mất nhiều năm mới tới. Càng mất nhiều thời gian, nó càng đi sâu hơn. Nhưng nó phải là cam kết từ trái tim này tới trái tim kia. Nó thậm chí không được phát ngôn ra, bởi vì nói ra nó là làm tầm thường nó. Nó phải là cam kết im lặng; mắt sang mắt, tim sang tim, bản thể sang bản thể. Nó phải được hiểu, không được nói ra.
Quên thân thuộc đi và học quan hệ.
Một khi bạn trong thân thuộc bạn bắt đầu coi nhau như được cho không - đó là điều phá huỷ đi mọi chuyện tình. Người đàn bà nghĩ cô ấy biết người đàn ông, người đàn ông nghĩ anh ấy biết người đàn bà. Chẳng ai biết cả! Không thể nào biết được người khác, người khác vẫn còn là bí ẩn. Và coi người khác như cho không là xúc phạm, là bất kính.
Nghĩ rằng bạn biết vợ mình là rất, rất bạc bẽo. Làm sao bạn có thể biết được người đàn bà? Làm sao bạn có thể biết được người đàn ông? Họ là những quá trình, họ không phải là đồ vật. Người đàn bà mà bạn biết hôm qua không có đó hôm nay. Biết bao nhiêu nước đã chảy xuôi sông rồi; cô ấy là ai đó khác, hoàn toàn khác. Lại quan hệ, lại bắt đầu, đừng coi điều đó là cho không.
Và người đàn ông bạn ngủ cùng đêm hôm trước, nhìn vào khuôn mặt anh ấy vào buổi sáng. Anh ấy không còn là cùng người đó nữa, biết bao nhiêu điều đã thay đổi rồi. Biết bao nhiêu điều, nhiều không tính được đã thay đổi. Đó là khác biệt giữa vật và người. Đồ đạc trong phòng vẫn như cũ, nhưng người đàn ông và đàn bà, họ không còn như cũ nữa. Lại thám hiểm, lại bắt đầu.
Việc quan hệ nghĩa là bạn bao giờ cũng bắt đầu, bạn liên tục cố gắng trở nên quen thuộc. Lặp đi lặp lại, bạn tự giới thiệu mình với nhau. Bạn đang cố gắng nhìn nhiều khía cạnh của cá tính người kia. Bạn đang cố gắng thấm ngày một sâu hơn vào cõi tình cảm bên trong của người đó, vào những chỗ thầm kín sâu sắc của bản thể người đó. Bạn đang cố gắng làm sáng tỏ một bí ẩn mà không thể được làm sáng tỏ. Đó là niềm vui của tình yêu: thám hiểm tâm thức.
Và nếu bạn quan hệ, và không qui nó thành thân thuộc, thế thì người kia sẽ trở thành tấm gương cho bạn. Thám hiểm người đó, không nhận biết nhưng bạn sẽ thám hiểm bản thân mình nữa. Đi sâu hơn vào trong người khác, biết tình cảm của người đó, ý nghĩ của người đó, xúc động sâu hơn của người đó, bạn sẽ biết xúc động sâu hơn của mình nữa. Những người yêu trở thành tấm gương cho nhau. Thân thuộc là xấu, việc quan hệ là đẹp.
Trong thân thuộc cả hai người đều trở nên mù với nhau. Nghĩ mà xem, đã bao lâu rồi kể từ khi bạn nhìn thẳng vào vợ mình mắt với mắt? Đã bao lâu rồi kể từ khi bạn nhìn vào chồng mình? Có thể đến nhiều năm rồi. Ai nhìn vào vợ riêng của mình? Bạn đã coi điều đó như cho không tới mức bạn biết cô ấy rồi; còn gì ở đó nữa mà nhìn vào? Bạn quan tâm nhiều tới người lạ hơn là những người bạn biết - bạn biết toàn thể địa hình thân thể họ, bạn biết cách họ đáp ứng, bạn biết mọi thứ đã xảy ra lại sắp xảy ra lặp đi lặp lại. Nó là cái vòng lặp lại.
Nó không phải như vậy đâu, nó không thực như vậy đâu. Chẳng cái gì lặp lại cả; mọi thứ đều mới mọi ngày. Chỉ mắt bạn trở nên cũ đi, giả định của bạn trở nên cũ đi, tấm gương của bạn tích tụ bụi bặm và bạn trở nên không có khả năng phản xạ người khác.
Bằng việc nói quan hệ, cứ tìm kiếm lẫn nhau, tìm ra cách yêu nhau mới, tìm ra cách mới ở cùng nhau. Và từng người lại là bí ẩn vô hạn, không cạn, không dò hết được, tới mức bạn không thể nào nói được, "Tôi đã biết cô ấy," hay, "Tôi đã biết anh ấy." Nhiều nhất bạn có thể nói, "Tôi đã cố gắng hết sức, nhưng bí ẩn vẫn còn là bí ẩn." Thực tế bạn càng biết nhiều, người khác càng trở nên bí ẩn hơn. Thế thì tình yêu là cuộc phiêu lưu thường xuyên.
