Đừng nhìn vào lỗi nhỏ của người
mà khuếch đại; đừng thấy lỗi nhỏ của mình mà bỏ qua. Khuếch đại cái lỗi nhỏ của
người, thì hư cái tâm lớn của mình; và xem thường lỗi nhỏ của mình, thì việc
lớn của mình sẽ bị hư tổn.
Kẻ trí thức thường tình, thì hay
nhìn việc người mà phê phán, khiến cho việc nhỏ thành lớn, việc nên thành hư,
việc lành thành rách, việc hiền thành dữ. Người trí thức chân thật thì không
như thế. Vì sao? Vì họ biết rõ, ở đời không có việc gì dễ. Vì không phải là dễ,
nên dễ làm sai. Và nếu không có cái sai nhỏ, thì làm gì có cái sai lớn. Cái sai
lớn là đi từ nơi những cái sai nhỏ vậy; và cái đúng lớn, cái hoàn hảo lớn cũng
đi từ nơi những cái đúng nhỏ và hoàn hảo nhỏ vậy.
Nên đối với cái sai của người, ta
nên độ lượng mà đối với cái sai của mình, ta cần phải nghiêm túc chỉnh sửa. Hãy
tự chỉnh sửa lấy chính mình, trước khi mở miệng nói đến người khác. Người lớn
hãy tự chỉnh sửa lấy mình, trước khi chỉnh sửa người nhỏ. Cái sai lầm rất nhỏ
của người lớn, lại có ảnh hưởng rất lớn đối với người nhỏ. Đây là điều mà những
bậc làm cha mẹ, làm nhà giáo dục và những nhà lãnh đạo đất nước cần phải thấy.
Nếu không thấy, thì tội nghiệp cho mình là một, mà tội nghiệp cho thế hệ con
cháu của chúng ta hiện tại và tương lai là mười!
Khi còn tại thế, Đức Phật dạy học
trò của Ngài phải chín chắn trong từng cử chỉ nhỏ, trong từng động tác nhỏ,
trong từng ý niệm nhỏ để đừng phạm vào những lỗi nhỏ vậy. Lỗi nhỏ không phạm,
thì làm gì mà có phạm vào lỗi lớn. Mỗi khi lỗi nhỏ đã phạm, thì những lỗi lớn
cũng có những nguy cơ xảy ra. Có khi một ý niệm không lành cũng có thể đẩy ta
đi xa cả ngàn dặm. Vì vậy, ta thấy trong kinh, Đức Phật đã nhắc đi, nhắc lại
nhiều lần, phải chín chắn từng lỗi nhỏ đừng để chúng xảy ra; phải tỉnh giác
từng niệm nhỏ, để vọng niệm không có cơ hội khởi lên.
Xã hội ngày nay, ta có nhiều
thuận lợi về mặt thông tin, nhưng ta đừng lợi dụng những thuận lợi ấy, để thông
tin những tin sai lạc, không chính xác, khiến cho người nghe, người đọc và nhất
là tuổi trẻ khi chạm trán, không biết hư thật thế nào và chẳng biết dựa vào đâu
để làm mẫu mực và đích điểm cuộc sống.
Vậy, mỗi chúng ta hãy tự nguyện
đóng góp vào cho xã hội hiện nay, bằng chất liệu tự hoàn chỉnh lấy chính bản
thân mình, trước khi đòi hỏi người khác và xã hội hoàn chỉnh.
