Cái cảnh một hôm có người buôn
chó đến nhà, bảo gia chủ kiếm bát thức ăn ra dụ chó, con chó mừng rỡ chạy đến
vừa cúi xuống thì họ giơ thòng lọng ra xiết chặt cổ. Nó kêu lên ăng ẳng, mắt
ngấn lệ rồi ném cái nhìn oán trách vào gia chủ.
Mỗi quốc gia, dân tộc có những
bản sắc, nét văn hóa khác nhau. Đem ra áp đặt, so sánh thì thật là khập khiễng.
Cùng với truyền thống ăn chay của
Phật giáo, việc kiêng thịt chó dần dần hình thành và trở thành một tín ngưỡng
dân gian về kiêng thịt chó ở Việt Nam .
Người ta vẫn giết thịt các con
vật như: trâu, bò, lợn, gà (hay như ốc sên và những vật khác ở các nước)...như
một chuyện bình thường nhưng không ai đi tranh cãi về việc giết các con vật ấy
vì cho rằng đó là chuyện đương nhiên. Nhưng vì sao ăn thịt chó lại gây nhiều
tranh cãi đến vậy?
Nếu nói thịt chó là nét văn hóa
ẩm thực thì e quá chủ quan vì nét văn hóa ẩm thực nó thường gắn liền với địa
phương, vùng miền cụ thể. Và văn hóa ẩm thực thường hướng đến cái thiện, sự
lành mạnh, hài hòa, được con người đón nhận, ca tụng (nó khác hoàn toàn với món
ăn khoái khẩu). Văn hóa ẩm thực không chỉ là thưởng thức món ăn ngon, có ý
nghĩa về vật chất mà nó còn có ý nghĩa về mặt tinh thần.
Vậy món thịt chó có đáp ứng được
những ý nghĩa đó?
Cuộc tranh cãi này sẽ chẳng có
hồi kết vì điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào cách nghĩ, cách cảm của mỗi người.
Nhưng theo tôi, ăn thịt chó chỉ là món ăn khoái khẩu của phần ít người, còn
phần đông là ghê sợ hoặc ít khi ăn thịt chó.
Quan niệm kiêng thịt chó đối với
người thường và đặc biệt đối với người tu hành là một quan niệm được hình thành
trong dân gian. Có lẽ, đây là kết quả của sự pha trộn giữa quan niệm ăn chay
Phật giáo và tín ngưỡng dân gian.
Thiển nghĩ, chó là loài vật thân
thiết, gắn bó, trung thành và có ích đối với đời sống con người nên thường được
con người xem như bạn hữu, thậm chí như một thành viên trong gia đình. Khi còn
sống chó được con người đối xử nhân hậu, thường được vuốt ve, tâm sự và lúc
chết được chôn cất chu đáo.
Do đó, đánh đập hoặc giết hại chó
là một hành vi bất nhẫn, ăn thịt chó lại càng bất nhẫn và táng tận lương tâm
hơn.
Riêng chuyện về chó và ăn thịt
chó, tôi xin có đôi lời chia sẻ về con chó trong đời sống tinh thần người Việt
và con chó bằng xương bằng thịt ngoài đời rồi để tự mỗi người có cảm nhận và
suy nghĩ.
Con chó trong đời sống tinh thần
thường được so sánh liên tưởng tới tính cách con người.
Yêu như cún con - Không chỉ người
các nước mà người Việt Nam
cũng rất yêu con vật này. Nó là con vật nuôi gần gũi với mỗi người. Làng quê
Việt Nam
đâu mà chẳng có tiếng chó. Đi xa về làng, đi làm đồng về đến ngõ, nghe tiếng chó
sủa, vẫy đuôi mừng ai cũng thấy ấm lòng. Thử hỏi ngoài con người ra có con vật
nào được yêu quý như chó (và mèo)?
Chẳng thế mà người ta gọi chó là
chú, đặt cho chú những cái tên hay, cho chú ăn thức ăn (kể cả thức ăn ngon) của
con người, ôm ấp chú. Chó đáng yêu đến nỗi người ta thường gọi con, gọi cháu là
con cún con, thằng cún con; con chó, thằng chó con của bố, mẹ, ông, bà. “Thằng chó con của mẹ”- khi tôi gọi con tôi
(ngay cả khi nó đã là chàng trai rồi) như vậy thì còn hạnh phúc nào hơn? Vậy
con vật nào đáng yêu bằng chó? Vậy ta có ăn thịt “con cún” đó không?
Ở một thái cực khác, chó là con
vật bị ghét nên được ví với những đối tượng mà người ta chê bai, khinh ghét đến
nỗi nó trở thành những khẩu ngữ thông dụng trong đời sống. Chẳng hạn chửi người
mà người ta ghét: Đồ chó đẻ, đồ chó, ngu như chó, giống chó, loại chó má, con
người không bằng con chó...
Chê bai việc ở rể: Chó chui gầm
chạn.
Thương cảm (có thể chê bai) người
hoàn cảnh khó khăn: Chó cắn áo rách.
Phê phán thói xấu: Chó cùng rứt
dậu, chó già giữ xương.
Nói về cuộc sống không hòa thuận:
Như chó với mèo.
Nhưng suy cho cùng, đó là để nói
về thói hư tật xấu của con người, con chó không xấu như vậy.
Con chó thật ngoài đời là vật
nuôi, ngoài việc trông nhà thì nó nó còn để người ta làm thịt. Thịt chó, mắm
tôm là món khoái khẩu để rồi sinh ra mọi phiền toái đến nỗi “chết không chừa”.
Chẳng thế mà mới sinh ra bọn trộm
chó, bắn chó, bẫy chó. Bắn chó lại trượt phải người. Có nơi dân làng bị mất chó
nhiều, họ phục kích bắt được và đánh kẻ trộm chó đến chết. (Tội này có đáng
chết không nhỉ?).
Chẳng thế mới sinh ra các quán
thịt chó mà nổi tiếng ở vùng đê Yên Phụ - Nhật Tân, ngày mỗi ngày quý khách
sành điệu khoái khẩu kéo về, mùi thịt nướng thơm lừng một vùng ven đê thơ mộng.
Đi trên đường bắt gặp những cái
lồng sắt nhốt chó từ khắp nơi chở về thủ đô, những con chó lo sợ, ngậm ngùi cho
thân phận bạc mệnh của mình, cho sự bạc bẽo của nhân tình thế thái. Hôm qua nó
còn là “bạn thân” vẫy đuôi mừng của gia chủ nhưng hôm nay đã bị tống tiễn về
với “suối vàng”.
Ghê sợ hơn nữa là cảnh những con
chó bị thui đen, mổ bụng, nhe răng trắng ởn bị buộc chặt sau xe máy đi nhông
nhông ngoài đường về các quán nhậu.
Làng quê Việt Nam nào cũng có
thấp thoáng bóng con vật nuôi này. Nhiều nhà nuôi chó đến độ nào đó thì bán
hoặc giết thịt. Cái cảnh một hôm có người buôn chó đến nhà, bảo gia chủ kiếm
bát thức ăn ra dụ chó, con chó mừng rỡ chạy đến vừa cúi xuống thì họ giơ thòng
lọng ra xiết chặt cổ. Nó kêu lên ăng ẳng, mắt ngấn lệ rồi ném cái nhìn oán
trách vào gia chủ. Cái giây phút mủi lòng này tôi đã từng trải qua và dám chắc
nhiều người trong chúng ta cũng đã từng chứng kiến. Đó là nỗi ám ảnh về cái ác
và sự lừa dối. Bất kể cái ác này được lý giải với bất cứ lý do nào.
Vậy ta còn lòng dạ nào ăn thịt
chó nữa không?
Hướng tới cái thiện, kết hợp với
vấn đề ăn chay của Phật giáo, mà dần dần trở thành một tín ngưỡng dân gian VN
về kiêng thịt chó gắn với Phật giáo. Mà Việt Nam Phật giáo là quốc giáo nên
càng có cơ sở để kết luận về điều này.
Ngoài ra, khi cuộc sống văn minh
hơn, người Việt Nam
sẽ không còn ăn thịt chó?
